Terugkeer van de mens

Een van de invloedrijkste denkers van de vorige eeuw, de theoloog en filosoof Abraham Joshua Heschel, zoekt een antwoord op een van de meeste indringende vragen, zo oud als de mensheid zelf: 'Wie is de mens, wat is zijn wezen en zijn plaats in de geschiedenis?' Waarom stellen wij de vraag aangaande de mens? Omdat de kennis omtrent de mens, die wij als vanzelfsprekend hadden aanvaard, is ontmaskerd als een massa zeepbellen, die bij de minste stijging van temperatuur barsten.

In het Duitsland van voor 1933 werd regelmatig de volgende omschrijving van de mens gegeven: 'Het menselijk lichaam bevat een voldoende hoeveelheid vet om zeven stukken zeep te maken, genoeg ijzer om een spijker van gemiddelde grootte van te maken, voldoende fosfor voor tweeduizend luciferkoppen, voldoende zwavel om zich te ontdoen van zijn vlooien.'

Misschien was er een verband tussen deze omschrijving van de mens en wat de Nazi's feitelijk deden in de vernietigingskampen: zeep maken van mensen...Onze moeilijkheid is dat wij zo weinig weten over wat de mens tot mens maakt. Wij weten wat hij maakt, maar niet wat hij is. Is het niet voorstelbaar dat onze hele cultuur gebouwd is op een verkeerd mensbeeld? Of dat de tragedie van de hedendaagse mens te wijten is aan het feit dat hij een wezen is dat de vraag vergat: 'Wie is de mens?' Daarom is het urgent dat de mens terugkeert tot deze meest wezenlijke vraag en zo tot zijn oorspronkelijke roeping en bestemming. De tijd dringt.